Lichtval en perspectiviche spelletjes. Expositie Paul Critchley en Centrum Kunstlicht en de Kunst
Een tijd geleden stapte de van oorsprong Engelse kunstenaar Paul Critchley het 'Centrum voor Kunstlicht in de Kunst' binnen en volgde een rondleiding langs de collectie. Die bleek wonderwel aan te sluiten bij zijn eigen ideeën over lichtval in der schilderkunst en een vruchtbaar contact was snel gelegd; Critchley's surrealistische schilderijnen zijn momenteel in het oude Philipsfabriekje in Eindhoven te zien.
Zoals de naam al zegt is het uitgangspunt van de vaste kunstcollectie van het 'Centrum voor Kunstlicht in de Kunst'. En wel in de breedste zin van het woord. Dat kan het geschilderde schijnsel van een kaars zijn, maar ook een fysiek aanwezige TL-buis. Zo bekeken is het werk van Critchley daar uitstekend op zijn plaats. Lichtval en de onlosmakelijke schaduwwerking zijn naast allerlei perspectivische spelletjes de kurk waar het werk van deze kunstenaar op drijft.
Critchley woont sinds enkele jaren in een appartement in Barcelona. Zijn woning én die stad inspireerden hem tot de werken die nu in Eindhoven te zien zijn. En eerlijk is eerlijk, op alle doeken is het licht sfeerbepalend. De Spartaanse slaapkamer van de kunstenaar wordt een warm nestje door de verlichting van één enkel lampje dat een geel en roze schijnsel werpt. De kleine donkere gaten in de dikke muren van een torentje zijn nou niet bepaald uitnodigende vensters. Echter, zien we dezelfde scène bij nacht, dan blijkt er plots een warm licht uit de ramen te schijnen. Daarbinnen is het vast gezellig, denk je dan als vanzelf.
Maar Critchley houdt het niet bij het spellen met licht en donker. Hij experimenteert met vorm en restvorm, perspectivische omdraaiingen en onmogelijke standpunten. Vrijwel nergens zijn zijn doeken traditioneel rechthoekig, maar volgen ze in hun vorm de lijnen van de afbeelding, of gaan ze soms letterlijk de hoek om. Dat maakt het werk van Critchley bijzonder, maar het is ook wat te ver gezocht. Zijn doeken hebben van zichzelf al een mysterieuze sfeer en hebben dus geen trukendoos nodig.
11/10/2003
Stadlicht Magazine voor Eindhoven
Philipsfabriekje
Tentoonstelling Paul Critchley
In het werk van de Britse kunstenaar Paul Critchley (1960) lopen fantasie en werkelijkheid door elkaar heen. De interieurs en exterieurs die hij schildert verbeelden niet zozeer die ruimtes zelf, maar zijn persoonlijk perceptie daarvan. Om zijn ervaring optimaal te kunnen weergeven, past hij de vorm van zijn werk aan de voorstelling aan. Dit resulteert in doeken met zeer onregelmatige vormen, waarin de sfeer bepaald wordt door kunstlicht.
Centrum Kunstlicht in de Kunst presenteert een tentoonstelling rond Paul Critchley, een kunstenaar die het thema ruimte op eigenzinnige wijze verbeeldt. Hij probeert de gedachten en gevoelens die een ruimte bij hem oproept, zo adequaat moegelijk vast te leggen in een schilderij. Dit doet hij door verschillende gezichtspunten simultaan af te beleeden. Zo kan het zijn dat in één werk alle wanden van een kamer zijn verbeeld, of een gebouw van meerdere kanten is weergegeven.
Steeds is kunstlicht een integraal onderdeel van het schilderij. Doordat de architectuur eenvoudig en ongecompliceerd is weergegeven - groote vlakken, weinig details - kan de belichting een cruciale rol spelen bij de weergave van de ruimtes. De kunstmatige lichtbron, vaak niet meer dan een enkel peertje, bepaalt dan ook in sterke mate de sfeer van het werk.
In Critchley's schilderijen gebuurt weinig, maar het staat de beschouwer vrij zijn fantasie de vrije loop te laten en te bedenken wat er in de afgebeelde ruimtes plaats zou kunnen vinden.
De vrij lege en soms wat verwrongen architecturale vormen hebben een wat vervriendende werking en zorgen voor een surreëel effect. Daarnaast plaats Critchley vaak een enkel in het oog springend object in de interieurs als aanzet voor een verhaal. De toeschouwer raakt bij het verwerken van deze elementen verwinkkeld in een psychologisch spel.
Centrum Kustlicht in de Kunst toont werken van kunstenaars die zich hebben laten inspireren door kunstmatige lichtbronnen. Het centrum is gewestigd in het tot museum verbouwde eersts Philipsfabriekje, Emmasingle 31, te Eindhoven.
